'Belangrijk om deze geschiedenis te behouden'

OOST-SOUBURG - Het Gemeentearchief Vlissingen neemt zelden nog particuliere collecties op, maar voor de bijzondere negatieven van de overleden Souburgse fotograaf Adriaan Kruithof maakte ze graag een uitzondering. Dorpsgenoot Jan Kaljouw (91), voor wie Kruithof nog zijn trouwfoto’s maakte, werkt aan het van bijschriften voorzien van de foto’s. De ongeveer 380 negatieven geven onder meer een beeld van Oost- en West-Souburg tijdens de inundatie in 1944 en 1945.

Een paar dagen per week zoekt Jan Kaljouw in het gemeentearchief informatie bij de foto’s van Adriaan Kruithof. Hij verdiept zich vaker in de plaatselijk historie en is daardoor een bekend gezicht in het archief. “Archivaris Ad Tramper wist dat ik een geboren Souburger ben en zodoende vroeg hij mij of ik beschrijvingen bij de foto’s van Adriaan Kruithof kon maken”, vertelt Kaljouw. “Het zijn mooie foto’s, dus dat doe ik graag. Ik vind het ook historisch gezien van belang om het verhaal bij deze foto’s te vertellen, zodat het bewaard blijft.”
Kaljouw is al enkele maanden met het project bezig. “Ik ben nu ongeveer bij foto 250. Bij leven en welzijn hoop ik over een paar maanden klaar te zijn. Ik ben eigen baas, hè”, glimlacht hij.

Voelbaar

De familie van Adriaan Kruithof, die leefde van 1894 tot 1983, heeft de negatieven vorig jaar aan het archief geschonken. De inundatie van Walcheren, waarbij het land onder water kwam te staan, is een bijzonder deel van de Nederlandse geschiedenis en vooral de foto’s van Oost- en West-Souburg noemt het archief bijzonder. De noodpont over het Kanaal door Walcheren, een gondelvaart door de straten van Oost-Souburg, het komt allemaal voorbij in de collectie. ‘De inwoners woonden op de bovenverdieping van hun huizen en voeren met kano’s of sloepen door de straten’, aldus het archief. ‘De veerkracht van de bevolking is voelbaar bij deze foto’s. De mensen maken er het beste van.’

Geheugen

De collectie bevat verder beelden van Oost- en West-Souburg van voor de Tweede Wereldoorlog en naoorlogse foto’s, waarvan sommige in kleur, zoals straatbeelden uit de jaren vijftig, een Koninginnedag, de Ambonese huisvesting op het voormalige vliegveld begin jaren vijftig en een enkel beeld van Vlissingen.
Kaljouw heeft een goed geheugen en kan voor de bijschriften uit eigen herinneringen putten. “Bij de foto’s van de wederopbouw is meestal wat minder te vertellen, want dan zie je bijvoorbeeld een paar huizen, maar over de inundatiefoto’s is vaak veel te zeggen.” Hij praat voor deze klus ook met een handjevol dorpsgenoten die hier ook al lang wonen. “Hen ben ik veel dank verschuldigd, want ze helpen mij goed, bijvoorbeeld om namen van personen op de foto’s te achterhalen.”

Wiebelen

De oorlog en inundatie staan Kaljouw nog helder voor de geest. “Ik was zestien en net klaar met de Ambachtsschool. Het water was niet fijn, maar de bombardementen en beschietingen in de oorlog vond ik veel erger.”
Tijdens de inundatie is het gezin Kaljouw enige tijd geëvacueerd naar Middelburg. “De Kanaalstraat stond bij laag water een uurtje droog. Met vloed kwam daar 2,5 meter bij. Bij veel huizen kwam het water dan tot de zolder. Rijtjeshuizen hadden wat steun aan elkaar, maar ik weet nog dat er aan de Padweg een huis stond te wiebelen door de druk van het water. En hier woonde tien man op zolder. Gelukkig heeft het huis het niet begeven. De bewoners zijn wel geëvacueerd.”

De foto's zijn in te zien via de beeldbank van gemeentearchief Vlissingen.