Jan van Damme, met zijn boek, voor één van de levensgrote foto's van de bevrijding in het Bevrijdingsmuseum Zeeland. FOTO EUGÈNE DE KOK
Jan van Damme, met zijn boek, voor één van de levensgrote foto's van de bevrijding in het Bevrijdingsmuseum Zeeland. FOTO EUGÈNE DE KOK Foto: Eugène de Kok

'Ik merkte dat het voor velen een opluchting was'

Door: Eugene de Kok Algemeen

NIEUWDORP - Het was nu of nooit, zegt Jan van Damme over ‘Jong in de Zeeuwse oorlog’. In het boek, dat zaterdag is gepresenteerd in het Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp, delen Zeeuwen hun ervaringen en belevenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. “Ik ben heel blij dat het boek is gemaakt.”

De dagbladjournalist maakte de reeks verhalen vorig jaar voor de PZC, in het kader van de viering en herdenking van 75 jaar bevrijding. “Ik wilde dat graag doen, want ik vind het mooi om deze verhalen te horen. Alle mensen die ik heb gesproken waren jong in de oorlog. Nu zijn het 80-plussers, maar ze konden zich alles nog glashelder herinneren”, vertelt Jan van Damme in de horecahoek van het Bevrijdingsmuseum Zeeland. “Het heeft bij de meesten tijd nodig gehad voordat ze er goed over konden vertellen, maar veel mensen wilden hun verhaal kwijt. Ik merkte dat het voor velen een opluchting was.”

Granaat

Er zitten bekende Zeeuwen met een oorlogsverleden bij, zoals verzetsvrouw Marie Blommaart uit Westzaan, maar sommigen vertelden hun verhaal voor het eerst tegen Van Damme, zoals Hans Germing uit Scharendijke. 

Hij maakte de bombardementen in Oostburg en omstreken mee, zag als kind gruwelijke beelden van dode en gewonde mensen. Zijn vader overleefde ternauwernood een ontploffing van een granaat. “Hij vertelde er niet over, zelfs niet aan zijn drie dochters”, schrijft Van Damme. “Of de oorlog hem soms parten heeft gespeeld? ‘Ik heb het wel eens aan een dokter gevraagd, als ik me niet optimaal voelde’”, zegt Germing in dat gesprek. “‘Nee hoor, zei de arts’.”

Niemand

Siem Huigh uit Schoondijke deelde zijn oorlogsherinneringen ook met niemand. “Het leed zit diep. Ik heb er nooit over kunnen en willen praten. Telkens als ik er iemand over bezig hoorde, werd ik kwaad. Hoe ouder je wordt, hoe erger die woede opspeelt”, zegt hij in zijn interview.

Vlucht

Zijn verhaal maakte diepe indruk op Van Damme. “‘Als ik het nu niet vertel, is het weg’, zei hij tegen mij. Hij wilde delen hoe slecht hij het gehad tijdens de oorlog, zodat mensen beseffen hoe erg oorlog is. Het zorgt bij hem nog altijd voor tranen.” Huigh woonde met zijn familie in een klein arbeidershuisje in Schoondijke. Toen ze naar het Rode Kruis-dorp Groede waren gevlucht, kwam zijn vader om het leven bij een beschieting door de Duitsers.

Triester

Het ene verhaal is triester dan het andere, maar stuk voor stuk grijpen ze je bij de keel, ook bij Van Damme. “Het is een bijzonder boek geworden voor mij. Deze mensen vertellen over een tijd waarin mijn ouders leefden. Zij leven beiden niet meer. Alleen mijn moeder zei vroeger wel eens iets over de oorlog, maar mijn vader nooit. Ik kreeg tijdens deze serie het gevoel dat ik ze niet heb gevraagd wat ik ze had moeten vragen. Deze mensen hebben meegemaakt wat mijn ouders meemaakten. Dat maakt het heel bijzonder.”

Indrukwekkend

Samen geven de verhalen een indrukwekkend beeld van de oorlog in Zeeland. Volgens Van Damme zouden scholieren het ook kunnen lezen, zodat ze weten wat zich hier tussen 1940 en 1945 heeft afgespeeld. “Ik ben blij dat het is verschenen. Hoe langer je ermee had gewacht, hoe groter de kans zou zijn dat het niet meer kon.”

‘Jong in de Zeeuwse oorlog’ van Jan van Damme is verschenen bij Het Paard van Troje en te koop in alle Zeeuwse boekwinkels. ISBN: 978-90-71937-86-8.

Afbeelding
Nieuwe rotonde bij Oost-Souburg officieel geopend 30 sep 2022, 09:46
Afbeelding
Melding woningbrand Maasstraat Oost-Souburg 25 sep 2022, 10:25
Afbeelding
Rommelroute door Ritthem in voorbereiding 11 aug 2022, 11:24
Afbeelding
Nieuwe bewoners ‘Villa Molenweg’ Oost-Souburg vieren feest 5 jul 2022, 10:31
Afbeelding
Liefde, lef en meesterschap in Hof Kromwege in Oost-Souburg 21 jun 2022, 11:38
Afbeelding
Verdachte van dodelijke schietpartij in Goes aangehouden in Oost-Souburg 10 feb 2022, 16:20
Afbeelding
Online feestje voor jongeren tijdens jaarwisseling 30 dec 2021, 20:24
Afbeelding
Vlissingen zamelt in hele gemeente kerstbomen in 30 dec 2021, 13:37
Afbeelding
Albert Vader leidt PSR naar gemeenteraadsverkiezingen 23 dec 2021, 10:37
Afbeelding
Kerstboom en kerststal bij kerk Oranjeplein 21 dec 2021, 10:33
Afbeelding
Nieuwe dienstregeling NS: sneller treinen van en naar Zeeland 10 dec 2021, 10:57
Afbeelding
Atlas is creatief in coronatijd 9 dec 2021, 11:20
Afbeelding
Sporten in coronatijd: Trainen zit er even niet in bij RCS 7 dec 2021, 13:12
Afbeelding
Familiebedrijf MEGAbed bestaat 30 jaar 3 nov 2021, 14:04